Trump 20 Ocak’ta yemin edecek.
ABD’de yeni Kongre iş başına gelecek.
Türk-Amerikan ilgilerinde yeni bir sayfa başlayacak. Bu sayfa açılırken masada aşikâr başlı hususlar var.
Büyük fotoğrafta en net olan somut gerçek Türkiye’nin içinde bulunduğu ekonomik açmaz…
Suriye’deki gelişmeler ister istemez Türkiye’nin İsrail ile birlikte yeni bir istikrar içindeki yüklerini gündeme getirmekte.
ABD ve İsrail hegemonyası tartı kazandı bu fotoğrafta.
“Önce Amerika” diyen Trump’ın “Önce Amerika sonra da İsrail” demesi bekleniyor.
***
Yeni periyoda girilirken Türkiye ve ABD merkezli çeşitli niyet kuruluşları da akademik ve diplomatik görüşmelerde bulunarak perspektif genişletmeye çalışıyor.
ABD Kongresi’nin Türkiye algısında Norveç ve Isveç’in NATO iştiraki sonrası olumlu ivme yaşandı.
F-16 satışı onaylandı.
Ama net takvim tarih yok. Yenileme kitlerinin üretiminde netlik yok…
Aslında ilgilerde geriye iki pürüz kaldı.
Biri Türkiye’nin Suriye’nin Kuzeyinde yaptığı operasyonlar, ikincisi ise Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın İsrail aykırısı söylemi.
Geçtiğimiz hafta yeni yılın birinci günü New Orleans’ta gerçekleşen hücumda, hareketi yapan kişinin IŞİD sempatizani çıkmasının akabinde ABD Suriye’de ne işi olduğu sorusuna yeni ve taze bir yanıt buldu.
Türkiye’nin Suriye’nin Kuzeyindeki tavrı ve İsrail aksisi söylemi, yeni seçilen lider Trump’ın Kongre karşısında elini zorlaştıracak bahisler.
***
Turkiye bunları aşacak telaffuz geliştirilebilir; -ki Öcalan ile görüşmelerin Suriye’nin Kuzeyi konusunda bir açılıma da yol açması umut veriyor – konomik yatırımlarla Türkiye’ye takviye olunması ve Türk Amerikan bağlarının parlak bir periyoda girmesi mümkün.
HAMAS elindeki 34 kişinin hür bırakılması karșılığında ateșkes talep etti.
Başkan Biden geçtiğimiz günlerde bugüne kadar değinmediği halde Türkiye’nin yakın gelecekte bir ateşkesteki rolüne değinmişti.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken da Ankara’daki basın toplantısında bu mevzuyu gündeme getirmişti.
Geçitiğimiz hafta Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan’ın Lider Biden’a İran’ın nükleer tesisleri ortasında maksat alınabilecek noktaları pahalandıran bir rapor sunduğu açıklandı.
Pazar günü de Wall Street Journal lider seçilen Donald Trump’ın grubunun İran’a hava hücumları dahil operasyonlar üzerinde calıştığını yazdı. Bu daha evvel de lisana getirilmişti.
Yani bölgede İsrail’in güvenliği için tüm tedbirler masada.
Türkiyeden beklenen iki mevzu aslında birbiriyle direk bağlı.
Biri direk İsrail aksisi söyleme son verme, başkası Suriye’nin Kuzeyinde”Kürtleri rahat bırakma”.
Ayrı başlıklar üzere görünsede Kuzeydeki kümelerin yalnızca ABD’nin değil İsrail’in de ortağı olduğu hakikatini hatırlayınca iki bahis teke indirgenebilir.
The Jerusalem Post 5 Ocak tarihli makalede “resmi olmasada Kürtlerle ilişkinin” Türkiye’yi öfkelendirdiğini tabir ediyor.
***
Ancak Erdoğan’ın seçmen kitlesi için Filistin kirmizi çizgi. Erdoğan ekonomik kriz için her türlü işbirliğine açık olsada kendisini güçten düşürecek bir söyleme kolay girmeyecektir.
Çarşamba günü İstanbul’da gerçekleşen ve onbinlerin katıldığı İsrail protestosu yalnızca İsrail’de değil Amerika’da da dikkatle izlendi.
Ateșkes başarılı olursa, Erdoğan İsrail’in bundan sonra Bati Şeria ve Gazze’nin Kuzeyinde izleyeceği siyasete nazaran bildiri yumuşatabilir.
Donald Trump’ın müdafaacı ticaret siyasetleri ve Çin’e ek gümrük tarifeleri, Covid sonrası Türkiyeye açılması beklenen fakat gerçekleşmeyen fırsatları hayata geçirme talihi vermekte.
Uzmanlara nazaran bilhassa yenilenebilir güç ve teknoloji eserlerinde Türkiye’nin önü açılabilir.
Erdoğan Türkiye’de yaşayan Yahudi kökenli kesim ile bir sorunu yok. Lakin antisemitik vye terör destekçisi algısı ABD Kongresinde hakim olabilir.
Ayrıca Trump’ın kabinesinde yer alan Dışişleri Bakanı adayı Mark Rubio ve İçişleri Bakanı – İç Güvenlik – Kristi Noem üzere isimlerin de Türkiye ile bağlantılarda olumsuz tesir yapan Yunan ve Ermeni lobilerince desteklendiğini not düşmek gerekir.
Eyaletlerde, örneğin son olarak İllinois’de hala Türkiye’nin Pontus Rumlarına soykırımını tanıma uğraşlı önergeler gündemde.
Türkiye’ye bu yolda yardım edecek önemli dayanak kuvvetleri ve işbirlikleri gerekmekte.
Bu işbirliğinin yolu; ABD nezdinde hem kamuoyu hem Kongre nezdinde aktif olması için, gerçek, akademik, tarafsız kurumlara Türkiyenin kendisini anlatmasından geçiyor.
Örneğin Erdoğan TRT World Forum’da İsrail’e takviye vermekle Siyonistler ile iş yapmakla suçlanıyor, protestocular gözaltına alınıyor.
Ama Erdoğan çıkıyor iki laf ediyor ve ABD Kongresinin algısı “Müslüman Kardeşler-HAMAS ideolojisine takviye veren bir önder olduğu” tarafında şekilleniyor.
Bu işe talip olanların da yeri dar…
Örneğin Turk Amerikan Yönlendirme Komitesi (TASC).
Bir mühlet idaresinde vazife yapan İsrafil Demir, $13 milyon kıymetinde düzmece Cisco aygıt bulundurmaktan ceza aldı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan mahpus cezası öncesinde dava sürerken ne vakit New York’a gelse Demir ile poz verdi.
Cumhurbaşkanını sakınanların “böyle bir durum var, dikkatli olalım” demeleri gerekmez miydi?
Türk Amerikalıların ABD siyasetinde aktif olma uğraşında dikkatli olmaları bir mecburilik.
Gerçi ABD’de lider seçilen Trump’ın da10 Ocak’ta modele ödemede sahtecilikten cezası açıklanacak.
Böyle bir vasatta kime ne diyebiliriz?
Tumay Harding Virginia Eyalet Senatosuna aday
Diğer yandan Türk kökenli Tumay Harding, Cumhuriyetçi Parti’den Virginia Eyalet Senato koltuğu için yarışmakta. Seçim 7 Ocak’ta.
Kasım seçimleri sonrası kıymetli bir nabız yoklaması olacak.
Harding başarılı olursa seyahati ileride Temsilciler Meclisine uzayabilir…
Ancak bazı Türk Amerikalılar parti siyasetlerinden ötürü aralı.
Türkler ortasında Yunan lobisinde olduğu üzere “nerede olursa olsun Türk kökenlileri destekleyelim” görüşünde olanlar da var, aksisi de.
Sırf etnik kimlikten ötürü muhafazakar siyasetleri desteklemek istemeyenlere de hürmet duymak gerekir.
THY ve Tahtakurusu haberleri
İstanbul-San Francisco, Johannesburg- İstanbul uçuşlarında görüldüğü tez edilen tahta kurularına dair New York Times’da (NYT) çıkan haberden sonra Türk Hava Yolları’nın krize cevabı seyahat bloglarında da tartışıldı.
Yolcuların Facebook paylașımı akabinde NYT’da yer alan haber dahi Türkiye’nin İsrail lobisini rahatsız etmesine bağlanabilir…
Zira ABD’li okur da gazetenin bu tesirde olduğunu güzel biliyor.
THY Turkiye’nin para kazanan en kıymetli markası.
Velhasıl bir tarafta ekonomik rahatlama başka tarafta Suriye’de aktif siyaset izlemek ve İsrail tersi telaffuzda geri adım. Güç seçim.